29 stycznia 2015 roku w Brukseli odbyła się konferencja podsumowująca projekt Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych (EKZZ) dotyczący nowej strategii Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (CSR), gdzie duża część spotkania poświęcona została nowej dyrektywie o sprawozdawczości niefinansowej przedsiębiorstw. Na konferencji FORUM Związków Zawodowych reprezentowali: Zygmunt Mierzejewski i Wioletta Janoszka.

Konferencję otworzył Patrick Itschert – Zastępca Sekretarza Generalnego Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych, który przywitał zgromadzonych gości i omówił dotychczasowe działania EKZZ w zakresie CSR. Podczas spotkania przedstawiono zestaw narzędzi CSR, zaprojektowany przyjaźnie dla różnych grup odbiorców, które stworzono na podstawie tak zwanych „dobrych praktyk”, kierując się definicją odpowiedzialności przedsiębiorstw za ich wpływ na otoczenie.

Podczas konferencji podkreślono, iż niezwykle ważne jest, aby związki zawodowe uznawane były za istotny podmiot CSR, gdyż CSR nie dotyczy jedynie przedsiębiorców, ale wszystkich interesariuszy, odgrywając bardzo ważną rolę np. w procesie negocjacji zbiorowych, co w dużej mierze przyczynić się może do zawarcia lepszych umów. Związki Zawodowe podkreślały, że Społeczna Odpowiedzialność Biznesu nigdy nie zastąpi dialogu społecznego, ale może go znacząco usprawnić.

Podczas spotkania Zygmunt Mierzejewski przedstawił informację na temat projektów z zakresu CSR prowadzonych w Polsce przez FORUM Związków Zawodowych i podkreślił, że podejście do CSR-u oraz kultura organizacji pracy w ramach norm społecznych i systemów wartości różnią się znacząco w przedsiębiorstwach, w których funkcjonują związki zawodowe, od tych gdzie ich nie ma, a firma nastawiona jest jedynie na zysk przedsiębiorstwa.

Dyrektywa o sprawozdawczości niefinansowej odnosząca się oprócz wyników z danej działalności, do wyników w zakresie ochrony środowiska i spraw pracowniczych, a także poszanowania praw człowieka, jest zdaniem związków zawodowych zbyt ogólna, choć przyczynia się do poprawy przejrzystości tych informacji. Bardzo ważną kwestią jest istotność informacji zawartych w takim raporcie, gdyż nie zawsze to, co w ramach raportu będzie istotne dla przedsiębiorców, będzie istotne dla związków zawodowych. Obowiązek raportowania, nie świadczy jeszcze o jakości raportu. Zakres nowej dyrektywy jest ograniczony, ponieważ daje przedsiębiorstwom możliwość nie ujawniania w raporcie wszystkich obszarów działalności w zamian za składanie w tej kwestii odrębnych wyjaśnień. Polska w odniesieniu do dyrektywy unijnej uznała za bardziej wskazane do stosowania, miękkie instrumenty na zasadzie zaleceń, czy rekomendacji, uważając że „do tak rozbudowanej strategii biznesowej powinno się przekonywać, a nie nakłaniać”. Podobnego zdania są europejscy przedstawiciele przedsiębiorców i pracodawców z Businesseurope uważając, że wytyczne dotyczące raportowania pozafinansowego powinny być bardziej dowolne niż zobowiązujące. Dlatego ważna jest konieczność stałej współpracy ponadnarodowej związków zawodowych w zakresie rozwoju CSR, aby wypracować właściwe praktyki.

Opracowany zbiór narzędzi oraz wytyczne stworzone przez EKZZ są oznaką postępu, do którego związki zawodowe mocno się przyczyniły i powodują, że korporacje staną się odpowiedziane za swoje decyzje nie tylko w swoich przedsiębiorstwach, ale w całym łańcuchu dostaw. Wypracowane rozwiązania w postaci zestawu narzędzi wskazują w jaki sposób związki zawodowe mogą korzystać z CSR-u w obronie praw pracowniczych.

Wioletta Janoszka