Posiedzenie Rady Ochrony Pracy

Dariusz Trzcionka ? Przewodniczący PZZ ?KADRA? wziął udział w posiedzeniu Rady Ochrony Pracy przy Sejmie RP w dniu 30 sierpnia 2016 roku o godz. 11.00, które odbyło się w sali konferencyjnej w Domu Poselskim. W czasie posiedzenia przedstawiciele Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zaprezentowali raport dotyczący przeglądu i oceny zmian wprowadzonych w Kodeksie pracy w zakresie uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem.

Rady Ochrony Pracy przyjęła stanowisko w sprawie legalności zatrudnienia oraz ochrony praw pracowniczych cudzoziemców, w tym w szczególności obywateli Ukrainy, w świetle kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. Niniejsza sprawa została szczegółowo omówiona na poprzednim posiedzeniu.

Oprócz spraw dotyczących praw pracowniczych cudzoziemców wysłuchano materiału w sprawie przeglądu i oceny zmian wprowadzonych w Kodeksie pracy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej omówiło obowiązujące od 2 stycznia 2016 r. zmienione przepisy Kodeksu pracy dotyczące uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy ? Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1268). Najważniejsze zmiany wprowadzone ustawą dotyczyły:

? zmiany w strukturze urlopów związanych z opieką nad małym dzieckiem i zasadach korzystania z takich urlopów,
? wymienialność uprawnień urlopowych między rodzicami dziecka,
? poszerzenie kręgu pracowników uprawnionych do urlopów,
? proporcjonalne wydłużanie wymiaru urlopu rodzicielskiego w przypadku łączenia wykonywania pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy z urlopem rodzicielskim
u pracodawcy udzielającego takiego urlopu,
? wydłużenie terminu na składanie wniosku o urlop rodzicielski i urlop wychowawczy albo ich części,
? zmiana zasad korzystania z urlopu ojcowskiego,
? nowe zasady wykorzystywania zwolnienia od pracy w przypadku wychowywania przynajmniej jednego dziecka w wieku do 14 lat.

Korzystne zmiany systemu urlopów związanych z opieką nad dzieckiem obejmują obecnie:

1. urlop macierzyński albo urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze:
a. 20 tygodni ? w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie albo w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka,
b. od 31 do 37 tygodni ? w przypadku porodu mnogiego albo w przypadku jednoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka.

2. urlop rodzicielski w wymiarze do:
a. 32 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie albo w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka,
b. 34 tygodni – w przypadku porodu mnogiego albo w przypadku jednoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka.

Ponadto pozostałe urlopy związane z opieką nad dzieckiem rozszerzyły uprawnienia opiekunów nad dzieckiem o urlop ojcowski (do 2 tygodni) i urlop wychowawczy (do 36 miesięcy). Nowa ustawa wprowadziła, od dnia 2 stycznia 2016 r., wymienialność uprawnień urlopowych między rodzicami dziecka niezależnie od tego, czy są oni objęci ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa z tytułu posiadania statusu pracownika, czy też jedno z nich jest objęte takim ubezpieczeniem z tytułu prowadzenia innej działalności zarobkowej.

Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że w latach 2014-2016 nieznacznie wzrosła liczba osób pobierających zasiłki z 631,2 tys. osób w 2014 roku (471,9 K i 159,3 M) do 671,3 tys. osób w 2015 roku (504,4 K i 166,9 M). Z kolei przez pierwsze 6 miesięcy 2016 roku z zasiłku skorzystało 445,7 tys. osób (374,1 K i 71,7 M). Szczegółowe dane w poniższej tabeli:

W czasie posiedzenia przedstawiciel Głównego Inspektoratu Pracy poinformował o wynikach kontroli przeprowadzonych w I półroczu 2016 r. dotyczących przestrzegania uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem. Z kontroli wynika, że zmiany odpowiadają na zróżnicowane potrzeby pracowników, w szczególności w zakresie łatwiejszej organizacji opieki nad dzieckiem w zależności od sytuacji zawodowej i rodzinnej pracownika. Dają też większe możliwości korzystania z opieki nad dzieckiem w pierwszych latach jego życia. Zmiana przepisów rozszerzyła krąg uprawnionych do korzystania z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego o członków najbliższej rodziny.

Wobec nowych rozwiązań GIP wskazał na wątpliwości co do stosowania zmienionego przepisu w praktyce. Zwolnienie udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Jednocześnie brak jest regulacji dotyczącej sposobu ustalania wymiaru zwolnienia w przypadku zmiany wymiaru czasu pracy pracownika w trakcie roku kalendarzowego. Nie jest też jasne, jak należy stosować zmieniony przepis wobec osób objętych skróconą normą czasu pracy (podmioty lecznicze, niepełnosprawni). Nie wprowadzono bowiem zasady powiązania godzinowego wymiaru zwolnienia z długością normy czasu pracy uprawnionego pracownika, jak ma to miejsce w przypadku urlopu wypoczynkowego. Problemy ze stosowaniem znowelizowanego art. 188 Kodeksu pracy pojawiają się w przypadku udzielania przedmiotowego zwolnienia w wymiarze godzinowym nauczycielom – ze względu na ich specyfikę pracy i ustalony czas pracy ustawą z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela. Celem uniknięcia rozbieżnych interpretacji należałoby doprecyzować zapisy art. 188 Kodeksu pracy.