W dniu 18 października 2016 roku obyło się w Warszawie posiedzenie plenarne Rady Ochrony Pracy przy Sejmie RP (ROP), w czasie którego mówiono uwagi i opinie dotyczące budżetu Państwowej Inspekcji Pracy na 2017 rok, a także zagadnienia związane z oceną skuteczności oraz nadzoru na systemem szkoleń BHP. W posiedzeniu uczestniczyli z ramienia Forum Związków Zawodowych: Dariusz Trzcionka ? Przewodniczący PZZ ?KADRA? i Stanisław Stolorz ? Przewodniczący FZZK.

W czasie posiedzenia Rada Ochrony Pracy przyjęła rezygnację Pana Tadeusza Fic – Okręgowego Inspektora Pracy w Krakowie z powodu jego przejścia na emeryturę. ROP omówiła projekt swojego stanowiska w sprawie wsparcia pracodawców dążących do poprawy warunków pracy za pomocą programów prewencyjnych PIP i CIOP-PIB. W projekcie stanowiska Rada uznaje za konieczne prowadzenie w dotychczasowym zakresie programów prewencyjnych, rozwijanie współpracy w zakresie wzajemnego wykorzystania wydawnictw i materiałów prewencyjnych prowadzonych w kampaniach i programach prewencyjnych pomiędzy PIP i CIOP-PIB, w tym związanych z zagadnieniami bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Rada oczekuje również na rozwój koordynowanych struktur sieciowych przedsiębiorstw i specjalistów BHP oraz nawiązania współpracy z reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników. Rada potwierdziła znaczenie programu dofinansowania płatników składek przez ZUS w działaniach na rzecz projektów zapobiegania wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym. Za kontynuacją dotychczasowych Programów przemawiają: wyniki dotychczasowych kampanii realizowanych przez PIP i CIOP-PIB, działające struktury sieciowe Instytutu obejmujące ponad 17 tys. przedsiębiorstw zatrudniających 0,7 mln osób, sukcesy w działaniach edukacyjnych nakierowanych na podnoszenie kwalifikacji pracowników w zakresie BHP obejmujących około 2000 osób rocznie, a także znaczenie Kampanii Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy. Z kolei dzięki programowi wspieranemu przez ZUS i adresowanemu do wszystkich płatników składek z szczególnym uwzględnieniem sektora MŚP, ponad 30% wniosków dotyczyło udoskonalenia wentylacji i oczyszczania powietrza, a aż 28% ręcznych prac transportowych. Złożone wnioski do ZUS i zrealizowane 634 projekty przyczyniły się do poprawy warunków pracy dla około 10 tys. pracowników.

Na posiedzeniu rozważano możliwość zmiany formy ?samokształcenia kierowanego? na formę kursu oraz wprowadzenie jasnych, precyzyjnych kryteriów dla jednostek chcących być organizatorami szkoleń bhp. Posiedzenie Rady Ochrony Pracy było miejscem wymiany poglądów na temat możliwości wprowadzenia zmian w zakresie ustalenia wymiernych kryteriów kwalifikacji wykładowców realizujących szkolenia oraz upowszechnienia zasad etyki zawodowej służby bhp wśród pracowników niezrzeszonych w OSPS BHP. Z ekspertyzy CIOP-PIB dotyczącej systemu szkoleń w dziedzinie BHP wynika, że do najbardziej skutecznych sposobów przekazywania wiedzy należą szkolenia stanowiskowe. Są to najtrudniejsze szkolenia i bardzo rzadko realizowane prawidłowo. Obowiązek ich przeprowadzenia mają przede wszystkim bezpośredni przełożeni pracowników, lecz większość kadry kierowniczej nie wie, co ma być treścią szkolenia stanowiskowego i nie potrafi się do niego przygotować. Z tego powodu Instytut wnioskuje o zapewnienie w programach obowiązkowych szkoleń z zakresu BHP tzw. przygotowania kadry kierowniczej przedsiębiorstw i instytucji do prawidłowego przeprowadzania szkoleń stanowiskowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Z danych pozyskanych podczas kontroli PIP wynika, że bardzo częstym uchybieniem, mającym wpływ na jakość (skuteczność) szkolenia, było niedostosowanie programu szkolenia do specyfiki danego zakładu pracy oraz do rodzajów i warunków wykonywania prac. Programy szkoleń były bardzo często bardzo ogólne, kopiowano je z ramowych programów zamieszczonych w rozporządzeniu w sprawie szkoleń w dziedzinie BHP lub wzorowano się na innych programach, dotyczących innych stanowisk pracy, które istotnie różniły się poziomem zagrożeń wypadkowych i zawodowych. Wśród przyczyn wielu nieprawidłowości dotyczących szkoleń wskazać należy:

  • ogólny brak zainteresowania pracodawców w sprawy BHP, w tym brak nadzoru na problematyką szkoleń;
  • dużą rotację w zatrudnieniu, powodującą zwłokę lub zaniechanie przez pracodawców do przeprowadzania wstępnych szkoleń dla nowozatrudnionych pracowników;
  • traktowanie szkolenia w kategorii nieuzasadnionego kosztu.

Ze względu na wiele problemów i stwierdzonych uchybień PIP wskazała w swoim raporcie na potrzebę przystąpienia do kompleksowego rozwiązania problemu poprawy nadzoru nad jakością szkoleń BHP.

ROP zajęła się również projektem budżetu PIP na 2017 roku w odniesieniu do planu na 2016 rok i w stosunku do przewidywanego wykonania w tym roku. Z projektu budżetu na 2017 rok wynika zmniejszenie przewidywanego wykonania dochodów na 2017 rok, a także planowany wzrost wydatków budżetowych.

Opracował: Grzegorz Trefon