Sejm RP przyjął ustawę o osłonach socjalnych dla pracowników sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego. Ustawa zakłada zapewnienie osłon socjalnych pracownikom, zatrudnionym w spółkach objętych procesem transformacji energetycznej. Za ustawą głosowało 439 posłów, 11 było przeciwnych, 1 wstrzymał się od głosu.

Zapisy ustawy mają mieć zastosowanie do przedsiębiorstw energetycznych,  jak również spółek serwisowych przedsiębiorstw, przedsiębiorstw górniczych węgla brunatnego, spółek serwisowych przedsiębiorstw górniczych węgla brunatnego.

Rozwiązania przyjęte dla osłon socjalnych mają obejmować:

  • urlopy energetyczne,
  • urlopy górnicze,
  • jednorazowe odprawy pieniężne.

Urlop energetyczny będzie przysługiwał w wymiarze do czterech lat:

  • pracownikowi wykonującemu prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do nabycia prawa do emerytury pomostowej;
  • pracownikowi wykonującemu pracę stale i w wymiarze czasu pracy nie niższym, niż połowa pełnego wymiaru na stanowisku pracy w obszarze produkcyjnym lub remontowym, biorącemu udział w procesie wytwarzania energii elektrycznej, w ramach określonych rodzajów prac określonych, któremu ze względu na wiek i łączny staż pracy brakuje nie więcej niż cztery lata do nabycia prawa do emerytury innej niż emerytura pomostowa.

Prawo do urlopu energetycznego będzie przysługiwało także pracownikom zwolnionym z obowiązku świadczenia pracy, jeżeli bezpośrednio przed dniem zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy byli zatrudnieni przy pracach w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w ustawie o emeryturach pomostowych, lub na stanowisku pracy w obszarze produkcyjnym lub remontowym.

Urlop górniczy będzie przysługiwał w wymiarze do czterech lat:

  • pracownikowi, któremu ze względu na wiek i łączny staż pracy górniczej w rozumieniu ustawy  o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych brakuje nie więcej niż cztery lata do nabycia prawa do emerytury górniczej;
  • pracownikowi wykonującemu prace górnicze, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do nabycia prawa do emerytury pomostowej;
  • pracownikowi wykonującemu pracę stale i w wymiarze czasu pracy nie niższym, niż połowa pełnego wymiaru na stanowisku pracy w obszarze produkcyjnym lub remontowym, biorącemu udział w procesie wydobycia węgla brunatnego w ramach określonych rodzajów prac, któremu ze względu na wiek i łączny staż pracy brakuje nie więcej niż cztery lata do nabycia prawa do emerytury innej niż emerytura górnicza i emerytura pomostowa.

Urlop energetyczny lub urlop górniczy będzie przysługiwał pod warunkiem, że skorzystanie z niego pozwoli pracownikowi nabyć prawo do emerytury. W okresie korzystania z urlopu górniczego lub z urlopu energetycznego pracownik będzie zwolniony z obowiązku świadczenia pracy i otrzyma świadczenie socjalne w wysokości 80% miesięcznego wynagrodzenia pracownika obliczanego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. Skorzystanie z urlopu energetycznego lub urlopu górniczego będzie dobrowolne i będzie się odbywać się na wniosek pracownika i za zgodą pracodawcy.

Pracownik korzystający z urlopu energetycznego lub urlopu górniczego straci to uprawnienie, jeżeli w czasie korzystania z niego podejmie zatrudnienie na podstawie stosunku pracy, umowy cywilnoprawnej, w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej lub na innej podstawie w przedsiębiorstwie energetycznym lub przedsiębiorstwie górniczym węgla brunatnego.

Jednorazowa odprawa pieniężna będzie przysługiwała pracownikom, którzy nie spełniają warunków do nabycia prawa do urlopu energetycznego lub urlopu górniczego, jeżeli posiadają co najmniej 5-letni staż pracy u pracodawcy. Jej wysokość wyniesie 12-krotność miesięcznego wynagrodzenia pracownika obliczanego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy.

Projekt ustawy zakłada, że świadczenia pieniężne, tzn. świadczenia socjalne wynikające z urlopów energetycznych i z urlopów górniczych oraz jednorazowe odprawy pieniężne mogą być przyznane pracownikowi tylko raz, bez względu na zmiany zatrudnienia.

Całkowity koszt powyższych świadczeń pieniężnych będzie ponosił Skarb Państwa, udzielając dotacji budżetowej na ich pokrycie – w okresie do dnia 31 grudnia 2053 r. włącznie.

Warunkiem otrzymania dotacji na urlopy energetyczne lub urlopy górnicze oraz jednorazowe odprawy pieniężne będzie wyłączenie konwencjonalnej jednostki wytwórczej (bloku energetycznego) lub systemowa redukcja wydobycia węgla brunatnego. Proces ten uzależniony jest od rozwoju nowych źródeł energii i rozciągnięty w czasie do roku 2049.