W dniach 17-18 października 2024 r. Porozumienie Związków Zawodowych „KADRA” wzieło udział w spotkaniu konsorcjum DUST w Katowicach w Polsce, które zostało połączone z międzynarodową konferencją Forum Partycypacji DUST. Spotkania w Katowicach zostały zorganizowane we współpracy z pracownikami Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Wydział GPiTR przy wsparciu Miasta Katowice oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.
W spotkania w Katowicach angażowali się ze strony PZZ „KADRA” – Krzysztof Stanisławski, Grzegorz Pytel, Grzegorz Trefon i Marta Tałady.
Obecnie projekt DUST wkroczył w fazę, kiedy partnerzy konsorcjum dokonują przeglądu projektu, aby omówić kolejne kroki w kierunku stworzenia zrównoważonej, inkluzywnej i demokratycznej transformacji w całej Europie, której sednem jest udział obywateli.
Znaczenie maja strategie rozpowszechniania z możliwością prezentowania różnych inicjatyw skoncentrowanych na wzmocnieniu pomostu między badaniami a odbiorcami projektu. Niezmiernie ważne jest wykorzystanie angażujących, dostępnych narzędzi do opowiadania historii cyfrowych i tworzenia wystaw, dostosowanych briefów politycznych i publikacji o otwartym dostępie.
Spotkania w Katowicach były pełne interesujących chwil, kiedy polscy badacze i przedstawiciele lokalnych środowisk dawali wyraz swoim poglądom oraz przekazywali wiele informacji służących lepszemu zrozumieniu wyzwań i szans dla Śląska. Prof. Adam Drobniak dostarczył wielu bezcennych spostrzeżeń na temat złożonych wyzwań stojących przed Śląskiem – niegdyś region silnie zależny od górnictwa i węgla, a obecnie region przechodzący głęboką przemianę gospodarczą, zmagając się z problemami takimi jak zatrudnienie, zachowanie kultury i lokalnej tożsamości.
Również wielu innych przedstawicieli lokalnych środowisk i województwa dało wiele cennych lekcji, które słuchaczom konferencji pozwoliły lepiej zrozumieć wyzwania rezonujące w wielu regionach górniczych Unii Europejskiej objętych studium przypadku DUST. W Katowicach odbyły się dyskusje, w których uczestniczyli paneliści z samorządów lokalnych, firm górniczych i społeczeństwa obywatelskiego. Dla wszystkich kluczowym punktem jest aby uczynić transformację Śląska sprawiedliwą i zakończyć ją sukcesem, w tym celu kluczowe staje się zdecentralizowane zarządzanie. Tylko poprzez wzmocnienie lokalnych społeczności, poszanowanie tożsamości górniczego regionu można upewnić się, że zmiany będą odczuwane przez mieszkańców jako istotne i mające znaczenie dla ludzi. Z pewnością ważne są unikalne potrzeby i kultura regionów górniczych oraz wartości, które są istotne w społecznościach regionów górniczych. Projekt DUST pracuje w badaniach nad stworzeniem partycypacyjnych ram, które obiecują trwały, pozytywny wpływ jaki mieszkańcy mogą wywrzeć na zrównoważony rozwój regionalny.
W pierwszym dniu uczestnicy konferencji gościli w murach Muzuem Historii Katowice – Oddział Nikiszowiec. Nasi goście z zagranicy mieli również okazję zwiedzić Centrum Zimbardo w historycznej dzielnicy Nikiszowiec w Katowicach, niegdyś kwitnącej społeczności górniczej „miasta-ogrodu”, obecnie również trwałego symbolu transformacji. Ta dzielnica Katowic od lat 90-tych, po zamknięciu kopalni węgla zmagała się z poważnymi problemami ekonomicznymi i społecznymi. Jednak w ostatnich 2 dekadach wydarzyło się coś niezwykłego dzięki aktywnej pracy lokalnej społeczności, która zjednoczyła się aby tchnąć nowe życie w Nikiszowiec. Dzielnica obecnie kwitnie i jest najlepszą wizytówką miasta Katowice. W czasie wizyty, Pan Zdzisław Majerczyk, nasz kolega i były górnik przekazał naszym gościom bardzo osobiste spostrzeżenia na temat historii Nikiszowca, a jego górniczy żart ożywił gościom spotkanie z lokalną społecznością. Opowieść Majerczyka przypomina Nam, że moc kształtowania przyszłości leży m.in. w rękach ludzi pracy i lokalnych działaniach mieszkańców miasta, które pozwalają przeżywać przeszłość – jest to sedno tego co sprawia, że zmiany są tak znaczące dla ludzi.
Spotkanie obfitowało w prace i wymianę wiedzy, zaś prezentacje dotyczące obecnych wyników projektu DUST dotyczyły:
- Uwarunkowania transformacji śląskich regionów węglowych – wprowadzenie (Adam Drobniak, UE Katowice)
- Projekt DUST: krótkie wprowadzenie do tematyki w jaki sposób projekt DUST odpowiada na wyzwania sprawiedliwej transformacji (Verena Balz, Delft University of Technology – lider projektu DUST)
- Obywatelska partycypacja grup najmniej zaangażowanych w inicjatywy zrównoważonej transformacji. Zakres, głębokość i czynniki determinujące (Neli Georgieva & Martin Ferry, University of Strathclyde)
- Regionalne Laboratoria Przyszłości DUST: testowanie nowych podejść do obywatelskiej partycypacji (Myriam Chilvers & Leneisja Jungsberg, NORDREGIO)
- Akademia DUST i Sieć Społecznych Liderów: podejścia do rozpowszechniania rezultatów projektu DUST (Samir Amin & Rebecca Baugh, ISOCARP Institute – Institute Centre for Urban Excellence).
Dyskusję w tej części konferencji prowadził dr Marcin Baron (UE Katowice).
Kolejnym elementem była dyskusja panelowa z osobami przygotowującymi polityki transformacji oraz decydentami na temat postrzegania transformacji regionów węglowych, największych czynników ryzyka związanych z transformacją oraz oczekiwań adresowanych przez polityków względem narzędzi partycypacji obywatelskiej. W dyskusji udział wzięli:
- Michał Bieda, Zastępca Prezydenta Miasta Bytom
- Agnieszka Demska-Furgał, Główny Specjalista w Biurze Zarządu i Relacji Korporacyjnych, Polska Grupa Górnicza S.A.,
- Janusz Piechoczek, Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych CRIS w Rybniku,
- Krzysztof Stanisławski, Wiceprzewodniczący Porozumienia Związków Zawodowych KADRA
- Katarzyna Staś, Naczelnik Wydziału Rozwoju, Miasto Katowice
- Waldemar Jan, Prezes Stowarzyszenia Fabryka Inicjatyw Lokalnych / Centrum Zimbardo.
Dyskusję panelową prowadził prof. Adam Drobniak (UE Katowice).
W projekcie DUST planowane są kolejne spotkania z badaczami, których wysiłki wspiera PZZ „KADRA”.
Zachęcami do przeglądu strony projektu DUST (EN) – tutaj.